Yaşanan bu afetten sonra başta İstanbul olmak üzere birçok yerleşim merkezinde karot testi ve bina dayanıklılık testleri yeniden gündeme geldi.
"Yaşadığımız bina güvenli mi?" sorusu şu 15 gündür herkesin ortak sorusu. Bina dayanıklık testi olarak bilinen karot testi deprem korkusu yaşayan vatandaşların binalarının sağlamlık durumunu bilmeleri için yapılan testler ve ölçümlerden biri.
Sözde 1999 depreminden sonra yoğunlaşan kentsel dönüşümün ana nedeni deprem riski almayan binaların yapılması idi, gördük ki Kahramanmaraş, Antakya, Malatya, Gaziantep gibi afete uğrayan şehirlerde yeni yapılarında yıkılmış olmaları 'Acaba?' sorularını akıllara getirdi.
Karot testine gelince; yapıya zarar vermeden sismik aletle yapılıyor bu test. Yapı uzmanları da ellerindeki sismik cihazı duvarın uygun bir yerinden betona dayayıp titreşimleri dinliyor. Gelen veriler sisteme yükleniyor ve burada karşılaştırmalar yapılıyor. Deprem yönetmeliğine göre C20’nin altındaki kolonlar riskli gruba giriyor. Bu tablo bir ihbar kabul edilerek betondan numune alımı yapılıp binanın depreme dayanıklılığıyla ilgili gerçek sonuç ortaya çıkarılıyor. Binaların sağlamlık testi ile beraber beton içindeki demirler de inceleniyor. Demirlerin nervürlü olmasına dikkat ediliyor. Riskli olduğu kesinleşen binalar için boşaltım ve yıkım işlemleri başlatılıyor. Her iki yöntemde de binanın deprem güvenli olup olmadığıyla ilgili rapor, yapı sahiplerine bildiriliyor.
Bina dayanaklılık testi uygulaması için ilçenizdeki belediyeye başvuruyorsunuz, belediyede görevli yapı uzmanları, bina dayanıklılık testi için diğer bir yöntem olan ‘Karot alma’ yöntemini uyguluyor. Binanın uygun bölümlerindeki betonlardan karotla numune alınıyor. Alınan numuneler yapı ve zemin laboratuvarına götürülerek buradaki makinelerde basınca tabi tutuluyor. Basınca dayanamayan karot örnekleri kırılıyor. Bu binanın riskli olduğunu gösteriyor. Ayrıca deprem yönetmeliğine göre en küçük katsayının C25 olması gerekiyor.
Karot inşaat sektöründe verimli olarak kullanılan terim olarak tanımlanıyor. Beton delme işlemine verilen ad olan ve her türlü betonu muhteşem bir şekilde delebilen karot makineleri delme çapına göre farklı uçlar takılarak kullanılabilir. Karot makinesinin en büyük özelliği ise silindirik bir şekilde delerek betona zarar vermeden işlemi tamamlaması.
Karot testinin geçerli olması ve yapı sahibine geçerli bir karot raporu sunulması için yapıların özelliklerine göre özel alanlarından numune alınması gerekir.
Karot testi için inşaatlardan taze betondan numune alınamaz. Alınsa bile istenilen sonuçlara ulaşmak neredeyse imkansızdır. Çünkü beton kuruyacağından testte işlevini yitirir. Karot testi için bitmiş binalardan betonarme karkas sistemiyle betonun sağlamlığı kontrol edilir. Kullanılan karot makinesi aracılığıyla silindir şeklindeki örneklerle alınır. Daha sonra deney alınan bu silindir beton örnekleriyle başlamaktadır. Basınç deneyi uygulanarak betonun sağlamlığı test edilmektedir. Karot yönteminin tahribatlı olduğunu da göz önünde bulundurmak gerekir.
Karot raporunun en önemli yararı deprem riski olduğu düşünülen binalarda bu riskin olmadığını kanıtlamak için kullanılması. Riskli olduğu düşünülen veya biten her yeni yapının güvenirliliğin tespiti için mutlaka karot raporu almak gerekir. Beton ya da diğer yapı malzemelerin testini sağlamak amacıyla kullanılan karot makinesi aracılığıyla yapıdan kusursuz silindirler çıkarılarak test başlamış olur. Daha sonra uzmanlar tarafından yapılan test rapor edilir ve sonuçları karot raporu olarak mülk sahibi sorumlu kişiye iletilir.
