Tarihte iz bırakan milletler vardır; bir de izlemekle yetinmeyip iz bırakanlar… Türkler, sadece savaş meydanlarında değil, bilimin, sanatın, gastronominin, sağlığın, teknolojinin her alanında dünyaya katkı sunmuştur. Bu yazıda, özellikle gastronomi ve sağlık alanlarından başlayarak, Türklerin dünyaya armağan ettiği zengin mirası hatırlayalım.
Gastronomiden Dünyaya Uzanan Lezzet Mirası
Türk mutfağı, tarihteki göç yollarının, iklimlerin, dinlerin ve dillerin harmanıdır. Bugün yoğurt, ayran, pastırma, sucuk, baklava ve kahve, yalnızca yemek değil; bir medeniyet taşıyıcısıdır.
*Yoğurt, Orta Asya’dan Anadolu’ya taşınmış, İngilizce dahil tüm dillere “yogurt” olarak geçmiştir.
*Ayran, yaz günlerinin en ferahlatıcı içeceği, Türklerin icadıdır. Osmanlı’da saray mutfağından köy sofralarına kadar yayılmıştır.
*Pastırma ve sucuk, modern et işleme teknolojisinin atası sayılır. 600 yıllık birikimiyle hem korunmuş gıda hem de damak mirasıdır.
*Türk kahvesi, pişirme ve sunum tekniğiyle UNESCO Somut Olmayan Kültürel Miras Listesi’ndedir. Telvesi ile ikram edilen tek kahve türüdür.
*Baklava, dünyanın dört bir yanında Türk mutfağının tatlı elçisidir.
*Hamburger;Tatar bifteği olarak Kırgızistan sınırında başlayan hikaye ,önce Hamburg oradan da abd den Dünya’ya yayılmıştır .
Bu ürünler, yalnızca lezzetleriyle değil, Türk misafirperverliği felsefesinin de taşıyıcısı olmalarıyla dünyaya değer katar.
Sağlık Alanında Dünya Çapında İz Bırakanlar
Türklerin tıp dünyasına katkıları da tarih boyunca belirleyici olmuştur.
* Hulusi Behçet, 1937’de kendi adıyla literatüre geçen Behçet Hastalığı’nı keşfetti. Bu, dünyada nadir görülen ve doğrudan Türk bilim insanı adıyla anılan hastalıklardan biridir.
* Aziz Sancar, DNA onarım mekanizmaları üzerine yaptığı çalışmalarla 2015 Nobel Kimya Ödülü kazandı. Kanser tedavisinden hücre biyolojisine kadar her alanda insanlığa umut olmuştur.
* İbn-i Sina (Avicenna), “El-Kanun fi’t-Tıb” (Tıbbın Kanunu) eseriyle Avrupa üniversitelerinde yüzyıllarca okutuldu. Orta Asya Türk kökenli olan İbn-i Sina, modern tıbbın babası sayılmaktadır.
Bugün Türk doktorları, dünyanın her yerinde sağlık sistemlerinin bel kemiğini oluşturuyor; özellikle Almanya, İngiltere, Hollanda ve Körfez ülkelerinde Türk hekimlere duyulan güven üst düzeydedir.
Bilim, Teknoloji ve Mühendislikte Türk İmzası
Türk mühendisliği yalnızca tarihin tozlu sayfalarında değil, modern dünyada da yankı buluyor:
Cahit Arf, Arf Sabiti, Arf Halkası, Arf Kapanışı gibi matematik terimlerini literatüre kazandırdı. Bugün, onun formülleri olmadan modern cebir anlatılamaz.
Mimar Sinan, kubbe statik hesaplamalarında karbon takviyesiz dayanım mucizesi yarattı. Süleymaniye ve Selimiye Camii, depremlere meydan okuyan mühendislik harikalarıdır.
Selçuk Bayraktar, Bayraktar TB2 SİHA’larıyla Türkiye’yi insansız hava aracı üreten ilk 3 ülke arasına soktu. Ayrıca AKINCI TİHA, savunma ve lojistikte yeni bir çığır açtı.
Roketsan Mikro Uydu Fırlatma Sistemi, Türkiye’yi kendi mikro uydusunu uzaya fırlatabilen 10 ülke arasına sokarak küresel teknoloji ligine taşıdı.
Dijital Girişimcilikte Küresel Başarılar
Türk girişimciler, dünyada dijital ekonomiye yön vermeye başladı:
Getir, dünyada ilk kez 10 dakikada market teslimatı konseptini kurup globalde yaygınlaştırdı. Londra, Amsterdam, Chicago gibi şehirlerde artık “Getir” demek, “sipariş vermek” ile eş anlamlı hale geliyor.
Peak Games, 1.8 milyar dolara Zynga tarafından satın alındı; bu Türkiye’nin ilk unicorn yazılım şirketi oldu.
Trendyol, Çin’in Alibaba yatırımıyla birlikte Ortadoğu ve Avrupa pazarında e-ticaretin Türk temsilcisi konumuna yükseldi.
Spor ve Sanatta İlham Veren İsimler
Türkler, gücünü sanatta ve sporda da dünyaya kanıtladı:
Naim Süleymanoğlu, “Cep Herkülü” olarak tarihe geçti; halterde kırılması zor rekorlara imza attı.
Barış Manço, 200’ü aşkın şarkısı onlarca dile çevrildi. UNESCO Barış Elçisi olarak kültürel diplomasi figürü haline geldi.
Ferzan Özpetek, İtalya başta olmak üzere Avrupa sinemasında aldığı ödüllerle Türk yönetmenliğinin estetik gücünü gösterdi.
Son Söz: Türk’ün Zekâsı, Sanatı ve Vicdanı Dünyaya İyi Gelir
Türkler, tarihte yalnızca savaş meydanlarında değil; bilimde, sanatta, sağlıkta, gastronomide ve teknolojide de dünyayı değiştiren bir millet olduklarını kanıtlamıştır.
Bugün Anadolu’dan kopup dünyaya yayılan her ürün, her insan ve her fikir; toprağımızın bereketini, aklımızın üretkenliğini ve vicdanımızın merhametini temsil ediyor.
Unutmayalım; köklerinden kopmayan her millet gibi, Türk milleti de kökleriyle dünyayı beslemeye devam edecektir.
Bu haftalık benden bu kadar kalın sağlıcakla...
