Tiyatro 24 TL, kahve 50 TL: "Veba"

En son Devlet Tiyatrosu'na ne zaman gittiniz? Ben dün gittim. Zam yapılmayan tek şey Devlet Tiyatrosu sanırım. İstanbul’un göbeğinde Harbiye de Muhsin Ertuğrul sahnesinde Albert Camus’nun "Veba" adlı oyununu izledim. Muhteşem bir performans idi, tebrikler. Bilet fiyatı da 24 TL idi.

Şaka değil 24 TL .

Arabayı Hilton Bosphorus’a parketmenin bedeli ise saatlik 120 TL .

Zincir kahveciden kahve istemek ortalama 50 TL 

Yani sanat 24 TL, araba parketmek 120 TL. Böyle bir dünyada yaşıyoruz.

VEBA oyunu hakkında size biraz bilgi vermek isterim.

Nobel Ödüllü yazar Camus’nun faşizm alegorisi olarak kaleme aldığı eserde, veba salgını sırasında yaşanan kaotik durum anlatılır. Karantina döneminde verilen mücadele, belirsizlik ve korkunun egemen olduğu bir dünya canlandırılıyor.

Oyuncular

İ.B.B. Şehir Tiyatrolarının sahnelediği Nobel Ödüllü yazar Albert Camus’nün yazıp Neil Bartlett’in uyarladığı 'Veba' adlı oyunun yönetmen koltuğunda Mehmet Ergen oturuyor. Oyuncu kadrosunda İrem Arslan, Özgür Dereli, Burak Davutoğlu, Ergun Üğlü, Cafer Alpsolay’ın bulunduğu oyunda sahne köstüm tasarım Gamze Kuş’a, ışık tasarım Murat Selçuk’a, efekt tasarım Metin Küçükyılmaz’a ait.

Albert Camus; 1913 yılında Cezayir’in küçük bir kasabasında dünyaya gelmiştir. Yoksul bir ailede dünyaya gelen Camus’un babası I. Dünya Savaşı'nda cephede yaşamını yitirmiştir. Büyükannesi, felç olan dayısı ve annesi ile zorlu hayat koşullarında yaşamıştır. Hayatının bu dönemini Tersi ve Yüzü isimli eserinde anlatmıştır.

Futbola ilgi duyan büyük yazar verem hastalığına yakalandıktan sonra futbol tutkusundan vazgeçmiş, 1936 yılında ise Felsefe bölümünden mezun olmuştur. 

Albert Camus’nun hayatının iki önemli olayı Simone Hie ile olan evliliği ve Fransız Komünist partisine katılmasıdır. İki önemli olay ile kısa sürede yollarını ayırmıştır. Evliliği 3 yıl sürmüş morfin bağımlısı ve sadakatsizliği yüzünden eşi evliliğini bitirmiştir.

Fransız Komünist partisinden Cezayir Komünist partisine geçiş yapmış farklı düşünceleri nedeni ile partiden ihraç edilmiştir.

Albert Camus yazarlığının yanı sıra tiyatroya da ilgi duymuş İşçinin Tiyatrosu isimli tiyatro salonu kurmuştur. Bu tiyatro 4 yıl ayakta kalmıştır. İlk tiyatro eseri olan Caligula’dır. Oyun yazdığı dönemlerde cinnet getiren bir Roma imparatorunun dramı ile ilgili oyunu sonunda absürdizm savunucusu olarak anılmış bu düşünceyi reddetmiştir.

1945 yılında yaptığı ikinci evliliğinde ikiz çocukları dünyaya gelmiştir. Bu dönemde Paris-Soir isimli bir dergi çıkarmaktadır. 

Paris’in Almanlar tarafından işgal edilmesi ve komünist gazeteci Gabriel Peri’nin idam edilmesi ile birlikte ailesi ile birlikte Bordeaux’a gitmiş ve "Yabancı" ile "Sisifos" isimli eserlerini yazmıştır. "Yabancı" romanı en çok tanınan eseridir. Kimileri tarafında olumsuz şekilde eleştirilen bu roman kimilerinin ise övgü dolu sözler söylemesine neden olmuştur. 

1947 yılında en ünlü eseri olan Veba, Nobel Edebiyat ödülünü kazanmıştır.1950 yılından sonra kendini insan haklarına adamıştır. "Başkaldıran İnsan" ve "Düşüş" ölmeden önce yayınladığı eserleridir. 

Absürt bir ölüm şekli olarak değerlendirdiği trafik kazası ile 4 Ocak 1960 yılında yaşamını yitirmiştir.

Yakın zamanda yaşadığımız ve tam anlamıyla daha bitiremediğimiz COVİD sürecinin benzeri bir süreci dünyanın aslında daha önce yaşadığı ve hangi süreçlerden (hatta aynı süreçlerden) nasıl geçildiğini tüm yalınlığı ile sahnelemişler .

Tiyatro ve sanata saygı bence çok önemli. İzmir’de İktisat fakültesinde okurken ‘’İktisat Oyuncuları’’ı ekibinde de olmam vesilesi ile çok da sevimli olmayan konusu ile "Veba"yı izlerken sanatçılara saygım arttı.

Gerçekten çok büyük emek var. Bazı sanat köşe yazarları eleştri getirmiş olsa da bu oyun bence başarılı.

Dikkat edilmesi gereken konu Albert Camus'nun ağdalı dili.

Şimdilerde kalitesiz, televizyonlarda yer alan skeçleri izleyeceğine; kültür ve sanata destek olmak lazım diye düşünüyorum.

Verdiğiniz ile aldığınızı kıyaslamanız sanata ve sanatçıya saygı duymanız bence çok önemli .