YEMEK YEMEK
Tüm dünyada yemek ve sofra kültürünü en iyi uygulayan ve bunu gerçek bir ritüel haline getiren ülkelerin başında Japonlar, Fransızlar ve İngilizler gelir.Türk milleti olarak bizim ev sahipliğimiz ise tartışılmaz .
Her ülkenin sofra adabı ve yemek yeme alışkanlıkları birbirinden farklıdır. Örneğin İngilizlerde yemeklerin servisi servis tepsisinden görevli yardımıyla kişilerin tabaklarına servis yapılırken Fransızlarda servis konuğun sol tarafına getirilen servis tepsisinden yemek servis maşası yardımıyla konuğun kendisi tarafından tabağa alınır.
Sofra Adabı ve Görgü Kuralları
- Yemek sırasında kullanılan çatal ve bıçak kullanıldıktan sonra tabağa konulur. Bıçağın keskin tarafı kendinize doğru olacak biçimde sağa, çatal ise sol tarafa konur.Bu yemek bitti tabağı değiştirin anlamına gelir.
- Sofrada dik oturulmalıdır. Dik oturmak hem masaya hem de sofradaki insanlara duyulan saygının göstergesidir. Dirseklerin masaya konması, yayılarak oturulması ve kolların masayı kaplaması saygısızlık olarak algılanır.
- Özellikle tatilde olanlara duyurulur;Tabağa çok fazla yemek doldurulmaz. Yenilebilecek miktarda yemek alınır ve bitirdikten sonra açlık hissedilirse tabağa ekleme yapılabilir.
- Sofraya karşı öksürülmez, hapşırılmaz ve burun temizlenmez. Böyle bir durumda ağza peçete tutularak sofradan izin alınır ve kalkılır.
- Masaya oturmadan önce kadınlar rujunu bir peçete yardımı ile silmelidir. Bardakta ruj lekesi bırakmak ev sahibine saygısızlık olarak nitelendirilir.Ciksi mekanlarda takılan sexi kadınlara duyurulur.
- Sesli bir şekilde yemek yemek ve içmek sofra adabı yemek yeme kuralları için uygunsuz davranışlar arasındadır.
- Çorbaya ya da salataya limon sıkmak istenildiğinde, limon sağ ele alınır ve sol elde limona siper edilir. Böylece masadaki diğer insanlara limon suyu sıçraması önlenir.Bu genelde atlanmakta veya pahalı balıkçılarda limon parçası Tüle sarılı gelir.Demek ki hesap da yüksek gelecek.
- Çocuklu ailelerimizde unutulmaması gereken önemli bir kural.Sofradan herkes yemek yedikten sonra kalkılır. Yemeği önceden bitirseniz bile diğerlerini beklemeniz gerekir.
- Yemeğin tadına baktıktan sonra tuz eklenir. Tadına bakmadan tuz eklemek ev sahibine saygısızlık olarak kabul edilir.Rahmi Koç sırf bu yüzden bir genel müdürünü işten el çektirdiği söylentiler arasında.
- Eskiden olan bir alışkanlık ;Sofraya oturur oturmaz yemek kırıntılarının etrafa dökülmesini önlemek amacıyla dizlere peçete serilir. Yemek bitince peçete tabağın içine değil tabağın yan tarafına koyulur.
- Yemek yerken ağız kapalı tutulmalıdır. Ağızda yemek varken konuşmak sofra adabına aykırıdır. Ayrıca lokmalar büyük değil küçük küçük alınmalı ve çiğnenip yutulduktan sonra konuşulmalıdır.
- Ev sahibi ya da davetteki en büyük kişi sofraya oturmadan masaya oturulmaz. Aynı şekilde ev sahibi ya da evin büyüğü sofradan kalkmadan masadan kalkılmaz.
- Sofrada puro, sigara, pipo gibi tütün mamulleri kullanılması sofra adabına aykırıdır. İzin isteyerek kullanılsa da sofraya saygısızlık olarak nitelendirilir.
Sofra Adabı Çatal Bıçak Kullanımı
Sofra adabı çatal bıçak kullanımı oldukça önemli bir noktadır. Çatal bıçağın yemek yedikten sonraki durumu birçok anlama gelir:
- Çatal ve bıçağın tabağın içine üçgen şeklinde baş kısımları birbirine değecek şekilde koyulması yemeğe ara verdiğinizi simgeler. Bir süre dinlendikten sonra yemeğe devam edeceğinizin sinyalini vermeniz tabağınızın önünüzden alınmasını önler.
- Çatal ve bıçağın tabak içine artı şeklinde koymanız ikinci tabak yemek istediğiniz anlamına gelir. Diğer bir deyişle ara sıcak bitti ana yemeğe geçmek istiyorum mesajı verilir.
- Çatal ve bıçağın size paralel şekilde tabağınıza yerleştirmeniz yemeğin çok güzel olduğu anlamındadır.
- Çatal ve bıçağı kendinize dik bir şekilde tabağın ortasına yerleştirmeniz yemeği bitirdiğiniz ve daha fazla yemek istemediğiniz anlamına gelir.
- Bıçağınızı çatalın dişleri arasına sıkıştırıp tabağa koymanız ise yemeği beğenmediğiniz anlamına gelir.
Yemekte spagetti varsa çatal sağa, kaşık da sola yerleştirilir. Çatala alınan spagetti kaşık yardımıyla sarılır. Spagettinin tek başına çatal ile yenmesi, ağız tarafından emilmesi ve dişlerle kesilerek yenmesi sofra adabına uygun olmaz.
Balık servisi için farklı bir takım kullanılır. Balık servisi ile birlikte sofraya getirilir. Tatlı için kullanılan çatal bıçak seti ya da kaşık, servis tabağının üst tarafına yerleştirilir. Çatal bıçak kullanımı sırasında dirsekler vücuda yapışık şekilde tutulur.
Yemeğin sosuna ekmek el ile bandırılmaz; sosun tadına bakılmak istenirse bir parça ekmek kopartılıp çatala batırılarak sosun tadına bakılmalıdır. Yemek sırasında bıçak ile işiniz bittiyse bıçak tabağın üst tarafına ve kendinize paralel olarak bırakabilirsiniz.
Bunun gibi kural daha çok ama bu konuda ülkemizde karmaşık kültürden insanlar olduğundan kibarlığımızı ve asaletimizi asla unutmamak dileğiyle …
Bu yazı da rahmetli anneme ithaf ediyorum.Ailemizde bu konulara hep çok önem verir ve üç kardeşimizin de birer beyefendi olarak yetişmesi için elinden geleni yapardı.
1960 lı yıllardan evimizde yemek yeme ve görgü kuralları kitapları hala kütüphanemde durmaktadır.
Bu haftalık benden bu kadar kalın sağlıcakla …