Dijital Dünyaya Uzun Süre Maruz Kalmak
Mavi ışığa uzun süre maruz kalmanın başta uyku sorunları olmak üzere çeşitli sağlık sorunlarını tetiklediğini bugün hepimiz biliyoruz. Bununla birlikte sosyal ağlarda uzun süre vakit geçirmek ve çevrimiçi platformlar aracılığıyla iletişim kurmak, dikkat sorunlarına ve zaman içinde yüz yüze iletişim kurmakta zorlanmaya sebep olabiliyor.
Tüm bunların yanı sıra neredeyse tüm çevrimiçi mecralarda kontrol edemediğimiz çok sayıda veri ve uyaranla karşılaşıyoruz. Bu da giderek daha fazla veriyi işlemeye çalışan beynimizin yorulmasına ve bilişsel becerilerimizin düşmesine neden oluyor.
Yanlış Beslenme ve Obezite
Obezitenin beraberinde birçok sağlık sorununu getirdiğini artık hepimiz biliyoruz. Ancak obezitenin yanı sıra sağlıksız, yetersiz ve dengesiz beslenme de beyin sağlığımızı olumsuz yönde etkiliyor ve beynimizin işleyişini bozabiliyor.
Egzersiz Yapmamak
Yalnızca fiziksel değil, zihinsel olarak da egzersiz yapmayı ihmal etmek beyin sağlığını olumsuz yönde etkiliyor.
Fiziksel egzersizler beynin ve hafızanın güçlenmesine ve gelişmesine yardımcı olurken bulmaca çözmek, düzenli olarak okuma yapmak ve satranç gibi strateji oyunları oynamak beynin üretkenliğini ve performansını artırarak demansı önlüyor ve Alzheimer gibi hastalıklara yakalanma riskini düşürüyor.
Uyku Sorunları
Uyku bozuklukları, fiziksel ve psikolojik sağlığımızın yanı sıra bilişsel sağlığımızı da olumsuz yönde etkiliyor. Uyku bozuklukları beynin işleyişini bozarak başta odaklanamamaya, dikkat eksikliğine, depresyona ve hafızanın zayıflamasına sebep olabiliyor.
Beyne Zarar Veren Besinler ve Su Kaybı
Beyin sağlığını olumsuz etkileyen ve hafızayı zayıflatan besinlerin başında kızartmalar, hazır yiyecekler, kafein, işlenmiş ve rafine şekerli gıdalar geliyor.
Beyne zarar veren bir diğer durum ise, su kaybı. Tıpkı bedenimiz gibi beynimizin de büyük bir bölümü sudan oluşuyor ve beynin işlevlerini sağlıklı bir şekilde yerine getirebilmesi için her gün yeterli miktarda su almak gerekiyor.
Kronik Stres
Okul ya da iş yaşamı, ilişkilerimiz ve daha birçok konu sebebiyle hepimiz her gün stres altındayız. Stresli olay ve durumlardan kaçınmamız zor olsa da stresin zihinsel, psikolojik ve fiziksel etkilerinin çok ciddi olumsuz sonuçları olabiliyor. Bu yüzden meditasyon yapmak, hobilerinizle ilgilenmek ve egzersiz yapmak gibi stres seviyenizi düşürmenize yardımcı olabilecek aktivitelere zaman ayırmayı göz ardı etmemelisiniz.
Multitasking
Multitasking, yani aynı anda birden fazla işle ilgilenmek, günlük hayatınızın bir parçası olabilir. Fakat ne yazık ki hayatınızı kolaylaştıran bu özelliğiniz beyninize zarar veriyor.
Uzmanlar, insan beyninin çoklu görevleri yerine getirmek konusunda başarılı olmadığını ve düşündüğümüzün aksine, verimliliği ve hatta IQ seviyesini giderek düşürebildiğini ifade ediyorlar.
Madde, Alkol ve Sigara Kullanımı
Uyuşturucu ve uyarıcı maddelerin yanı sıra düzenli sigara ve alkol kullanımı da beynin işleyişini bozuyor ve beynin daha hızlı yaşlanmasına sebep oluyor.
Uzun Süreli Yalnızlık
Kimi zaman yalnız kalmaya ihtiyaç duysak da yalnızlığımızın süresinin uzaması beynimizi olumsuz etkiliyor.
Yapılan araştırmalar, her gün en az 10 dakika yüz yüze iletişime geçen ve sosyalleşen insanların bilgiyi daha hızlı işleyebildiğini, bilişsel performanslarının arttığını ve hafızalarının iyileştiğini gösteriyor.
Hareketsiz Bir Yaşam
Yapılan araştırmalar, uzun süre oturmanın ya da bir başka deyişle, hareketsiz yaşamın, başta hafıza olmak üzere beynin pek çok bölgesinde olumsuz etkisi olduğunu ortaya koyuyor. Uzun süre oturmak, unutkanlığın yanı sıra bilişsel gerilemeye de sebep olabiliyor.
Eğer uzun saatler oturmanızı gerektiren bir işiniz varsa, günlük rutininize, belirli aralıklarla hareket etmek için, kısa yürüyüş veya egzersizler ekleyebilirsiniz.
Ne Yapmalıyız?
Kelime Türetme & Kelime Oyunları
İleriye / Geriye Sayma, Hesap Yapma
Satranç Oynamak
Ters El Alıştırması
Nimonik Yöntem
Kitap Okumak ve Film İzlemek
Gruplandırma ve İlişkilendirme Yöntemi
Bulmaca Çözmek
Hayal Etme (Canlandırma)
Kendinize Zaman Ayırın
Düşüncelerinizin Kontrolünü Elinize Alın
Sorunlara Değil, Nefes Almaya Odaklanın
Günlük Plan Yapın veya Bir Rutin Oluşturun
Sağlıklı Alışkanlıklar Geliştirin
Egzersiz Yapın
Müziğin İyileştirici Gücünden Yararlanın
Kendinizi Tanıyın ve Başkalarıyla Bağlantıda Olun
Son olarak…
* Her zaman duygularınızı yönetemeyebilirsiniz, ancak denemeye devam edin ve asla pes etmeyin.
* Kendinize dinlenmek ve sevdiğiniz, eğlenceli aktiviteler için zaman ayırın. Bu, bedeninizi ve zihninizi sakinleştirerek endişe seviyenizin azalmasına yardımcı olacaktır.
* Minnettarlık ve şükran duygusu, zorlukların üstesinden gelmenize yardımcı olabilir. Hayatınızdaki güzel şeyleri hatırlamak, daha pozitif düşünmenizi sağlayarak kaygı düzeyinizi düşürecektir.
* Neleri kontrol edip neleri kontrol edemeyeceğinizi farkında varmaya çalışın. Kontrol edebilecekleriniz yerlerde harekete geçin, ancak kontrol edemeyeceklerinizle ilgili endişelenerek zaman kaybetmeyin.
* Mümkün olduğunca doğanın ve hayvanların iyileştirici gücünden faydalanın.
